Trądzik pospolity (acne vulgaris) jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry. Dotyka około 15% całej populacji. Jest charakterystycznym schorzeniem występującym szczególnie w okresie dojrzewania. Może wystąpić niemalże w każdym wieku. Szacuje się, że schorzenie to dotyka około 8% osób od 35 do 44 roku życia. To przewlekła choroba aparatu włosowo-łojowego, która objawia się powstawaniem nieestetycznych zmian grudkowych, krost i nacieków, zlokalizowanych najczęściej na twarzy oraz na plecach. U około 80% osób chorych zmiany skórne zanikają mniej więcej w 22 roku życia. Zdecydowaną większość pacjentów dotyka także łagodna postać tej choroby. Cięższe postacie choroby dotykają z reguły mężczyzn, co wiąże się z uwarunkowaniami genetycznymi i hormonalnymi.

Przyczyny

Wyróżnić można wiele przyczyn trądziku pospolitego. Do najczęstszych z nich można zaliczyć łojotok, aktywność hormonów płciowych, czy zakażenia bakteryjne. W następstwie dochodzi do przerostu gruczołów łojowych oraz zwiększenia wytwarzania łoju, nasilenia rogowacenia i zaczopowania ujść mieszków włosowo-łojowych. W wyniku poszerzenia przewodów wyprowadzających gruczoły łojowe, tworzą się charakterystyczne czopy, nazywane zaskórnikami. Warunki takie są idealne do namnażania się bakterii beztlenowych, tak zwanych Propionibacterium acnes, które występują na skórze. W efekcie powstają zmiany zapalne objawiające się pod postacią grudek, nacieków i krostek. Niewątpliwie dużą rolę w występowaniu zmian chorobowych odgrywają uwarunkowania genetyczne, szczególnie w przypadku ciężkiego przebiegu choroby.

Objawy

Trądzik pospolity objawia się przede wszystkim występowaniem zaskórników, a więc ciemnych czopów rogowych zalegających w ujściach mieszków włosowych. Zaskórniki te można podzielić na otwarte oraz zamknięte. Zaskórniki otwarte posiadają otwór z którego wydobywa się charakterystyczna masa łojowo-rogowa. Z kolei zaskórniki zamknięte są drobniejsze i białe, a ich powstawanie związane jest z nagromadzeniem korneocytów w miejscu ujścia gruczołów łojowych. Nasilenie zmian trądzikowych może nastąpić w wyniku spożywania pewnych, niewskazanych w tym przypadku pokarmów, takich jak: ostre przyprawy, czy czekolada. Zmiany skórne towarzyszące trądzikowi pospolitemu występują przede wszystkim na twarzy, często na plecach i klatce piersiowej, rzadko natomiast na ramionach i pośladkach.

Wyróżnia się różne postacie kliniczne trądziku pospolitego. Najczęstszą jego odmianą jest tak zwany trądzik młodzieńczy, charakteryzujący się nasileniem zmian w okresie pokwitania. Inne postacie trądziku pospolitego to: trądzik skupiony, ropowiczy, bliznowcowy oraz trądzik z ogólnymi objawami i ciężkim przebiegiem, występujący przede wszystkim w przypadku młodych mężczyzn. Biorąc pod uwagę pewne czynniki prowokujące wystąpienie zmian skórnych, wyróżnia się także takie postacie trądziku, jak: trądzik polekowy, kosmetyczny, niemowlęcy, czy zawodowy.

Rozpoznanie i leczenie trądziku pospolitego

Rozpoznanie trądziku pospolitego ustalane jest na podstawie wywiadu lekarskiego, obrazu klinicznego, a także dodatkowych badań zleconych przez lekarza. W przypadku dorosłych kobiet zmagających się z nagłym pojawieniem się nasilonego trądziku, konieczne jest przeprowadzenie badań hormonalnych. Różnicowanie trądziku pospolitego powinno uwzględniać łojotokowe zapalenie skóry, zapalenie mieszków włosowych, trądzik różowaty, brodawki, czy potówki. Metoda leczenia trądziku pospolitego zależy przede wszystkim od postaci choroby. W przypadku łagodnego przebiegu choroby wskazane jest zastosowanie jedynie leczenia miejscowego. Ciężkie przypadki trądziku wymagają już wdrożenia leczenia skojarzonego, zarówno ogólnego, jak i zewnętrznego. Leczenie ogólne obejmuje przyjmowanie antybiotyków, witaminy wykazującej działanie przeciwłojotokowe oraz izotretinoiny.

Leczenie trądziku pospolitego jest długotrwałe, wymaga ponadto systematyczności i cierpliwości. Bardzo ważne jest uświadomienie choremu oraz jego rodzinie, na czym polega ta choroba, jakie są metody jej leczenia i jak długo należy się z tym zmagać. Jest to niezwykle ważne, ponieważ trądzik przyczynia się do wielu problemów natury psychicznej. Prowadzi do wielu kompleksów oraz zachwiania samooceny (takie objawy stwierdza się nawet u 60% pacjentów).

Dostępne są obecnie różnego rodzaju aerozole, pasty oraz pudry przeznaczone do stosowania miejscowego. Oprócz tego skuteczne okazuje się przyjmowanie leków o działaniu ogólnym. Leczenie trądziku powinno być długotrwałe. Przeważnie trwa ono kilka miesięcy lub nawet lat. Krótsze stosowanie leków przynosi oczywiście pewną poprawę, ale w większości przypadków choroba nawraca.